LAGODNA REWOLUCJA W POLSCE U SCHYLKU XVIII WIEKU / Andrzej Wieczorek (ePub)

Osiemnastowieczna Rzeczpospolita pograzona byla przez wiekszosc stulecia w glebokim kryzysie wewnetrznym, dodatkowo zaognianym przez zaleznosc polityczna od Rosji. Polska wkraczala w druga polowe XVIII w. jako kraj slaby, targany walkami koterii magnackich, wyniszczony dzialaniami wojennymi, trawiony konserwatyzmem szlacheckim, wymagajacy gruntownych reform. Zapoczatkowane przez oswiecone elity magnackie spod znaku Familii w r. 1764 i kontynuowane przez Stanislawa Augusta przemiany przyniosly wprawdzie zauwazalne rezultaty, nie byly one jednak rozwiazaniami na miare generalnej reformy Rzeczypospolitej. Diametralna zmiane sytuacji przyniósl dopiero schylek XVIII stulecia zwiazany ze wzrostem aktywnosci politycznej oswieconej ziemianskiej szlachty, zmierzajacej do uwolnienia kraju spod zaleznosci rosyjskiej i przeprowadzenia calosciowej reformy panstwa, wspartej na zalozeniach antymagnackich. Ogromne, wprost niebywale zaktywizowanie polityczne oswieconych ziemian uzyskalo postac wielkiego ruchu spolecznego ogarniajacego caly kraj. Ruch ten przybierajac forme lagodnej rewolucji, zawladnal na przelomie lat osiemdziesiatych i dziewiecdziesiatych XVIII stulecia losami Rzeczypospolitej. Jego najbardziej spektakularnym przejawem byl obradujacy w Warszawie w latach 1788-1792 Sejm Wielki zwany tez Czteroletnim, osiagniecia którego stanowia przedmiot rozwazan niniejszej pracy. Podjete przez Sejm decyzje polityczne przywrócily panstwu pelna niezawislosc od Rosji, a wysilki reformatorskie doprowadzily do odnowy i unowoczesnienia Rzeczypospolitej, umozliwiajac uchwalenie Konstytucji 3 maja (1791 r.), jako jednej z trzech pierwszych w skali swiatowej nowoczesnie pomyslanych konstytucji.